بیابان‌زدایی، احیا دوباره خاک

مفهوم بیابان زایی

بیابان‌زایی (Desertification) پدیده‌ای است که بر اثر عوامل مختلف از جمله تغییر اقلیم و فعالیت‌های مخرب انسانی در مناطق خشک، نیمه خشک و کم رطوبت اتفاق می‌افتد.

پیامدهای بیابان زایی

بسیاری از مردم بر این عقیده هستند که بیابان‌زایی تنها باعث خشک شدن قسمتی از زمین و از بین رفتن پوشش گیاهی می‌شود و در  زندگی شخصی و اجتماعی ما تاثیری ندارد، اما به جز پیامدهایی زیست محیطی چون از بین رفتن پوشش گیاهی، گرد و خاک زیاد در یک منطقه، کم شدن بارندگی، فرسایش و عدم حاصلخیزی خاک، کم شدن آب‌های زیرزمینی و از بین رفتن حیات‌وحش، باید منتظر معضلاتی همچون بیکاری، گرسنگی، فقر و مهاجرت ناشی از بیابان‌زایی نیز باشیم .

بیابان‌زدایی چیست و چگونه صورت می‌گیرد؟

مفهوم بیابان‌زدایی (Desert Greening) به مجموعه‌ای از روشها برای ایجاد پوشش گیاهی در بیابان و جلوگیری از تخریب اراضی در مناطق خشک و نیمه خشک اطلاق می‌شود.

این مفهوم شامل فعالیت‌های با سه محور بازدارنده، اصلاحی و احیایی است که هریک کارایی خاص خودشان را دارند.

از میان مهم‌ترین کارهایی که در راستای بیابان‌زدایی صورت می‌گیرند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

جلوگیری از تخریب زمین از طریق حفاظت خاک، جنگل کاری و احیای جنگل‌ها و مراتع

توسعه برنامه‌های راهبردی برای مقابله با خشکسالی

تعادل دام ومراتع برای حفاظت از پوشش گیاهی موجود

آموزش جوامع محلی برای مراقبت از محیط زیست با تمرکز بر کنترل بیابان‌زدایی

بیابان‌زدایی در ایران

به اعتقاد کارشناسان، از جمله راهکارهای موثر برای مهار پدیده بیابان‌زایی در کشور می‌توان به احیای اکوسیستم‌ها، تقویت تنوع زیستی، تحقق امنیت غذایی، بهبود وضعیت معیشت اقتصادی برای جوامع محلی و استفاده از دانش بومی برای حفاظت و جلوگیری از تخریب اراضی اشاره کرد.

کشاورزی ارگانیک راهکار حفاظت از زمین

کشاورزی ارگانیک به واسطه تولید محصولات در راستای حفاظت از محیط زیست تا اندازه زیادی می‌تواند به حل مشکلات ایجاد شده کمک کند. حفاظت از خاک به عنوان اولین و اصلی‌ترین هدف در کشاورزی ارگانیک دارای اهمیت ویژه‌ای است و در طولانی مدت باعث حاصل‌خیزی خاک و ترمیم اکوسیستم زنده آن می‌گردد.

در کشاورزی ارگانیک بهبود بافت خاک از طریق استفاده از کودهای آلی و بیولوژیک، تناوب درکشت، تقویت و بهبود جانوران مفید خاک، تخمیر مواد آلی و افزایش مواد مغذی خاک بدست می‌آید و با استفاده از کمپوست‌ها، کودهای آلی و حیوانی باعث باروری بیشتر خاک می‌گردد و جهت حفاظت خاک و جلوگیری از فرسایش بادی، آبی، تبخیر سطحی و کمک به نفوذپذیزی باران از شخم حداقل یا شخم حفاظتی استفاده می‌شود. تمامی این موارد با صرف حداقل هزینه‌ها، باعث ایجاد رابطه‌های پایدار میان انسان، محیط زیست و موجودات زنده می‌گردد.

سخن آخر

با توجه به پیشرفت فوق العاده‌ای که بیابان‌زدایی در سال‌های اخیر داشته است، مطمئنا گزینه‌ای قابل قبول برای میارزه با تغییرات اقلیم است، به امید اینکه بیابان‌زدایی حجم زیادی از منابع طبیعی را به جهان بازگرداند.

منابع

 https://www.imna.ir/news

https://www.azocleantech.com/article.aspx

https://www.fao.org/iran/news/detail-events/es/c/419129

https://www.karnaval.ir/blog/world-day-combat-desertification